Bruynesteyn in het kort
Dick (Dik) Bruynesteyn werd geboren te Rotterdam op 7 juli 1927. Hij werd beroepstekenaar en werkte vanaf 1948 als cartoonist voor De Haagsche Courant en Het Vrije Volk. In de jaren 70 en 80 werd hij vooral bekend met zijn dagelijkse strips over voetballer Appie Happie in diverse kranten.
Ook was hij toen regelmatig tekenend te zien in het TV-programma Sport in Beeld / Studio Sport.
In 1966 deed hij mee aan een gelegenheidskoers voor TV-medewerkers op Duindigt. Dick won deze koers met de ruin Bird van Hiddum en was sindsdien zeer gecharmeerd van de drafsport.
Dick Bruynesteyn overleed te Hoorn op 28-4-2012, 85 jaar oud.
Peter van Betten (pseudoniem de Betweter) schreef voor ons onderstaand verhaal over tekenaar Dick (Dik) Bruynesteyn.
Titel: SPORTCARTOONIST: DIK BRUYNESTEYN & DE PAARDENSPORT
17 april 2017/De Betweter
De eerste paarden op een strip
Reeds lang voor de dravers op de strip trainden, striptekende sportcartoonist-karikaturist Dik Bruynesteyn met veel plezier zijn sporthelden en ook paarden op een strip. Omgekeerd zijn veel dravers en volbloeds vernoemd naar stripfiguren en sporthelden. Herlees het artikel "Stars and Stripes'' in de Paardensport van 2013. In het verleden werden soms sprekende paarden ten tonele gevoerd. Via het REM-eiland konden we in 1961 kijken naar de intelligente Mister Ed, een paard dat de titelrol vervulde in een Amerikaanse TV-serie. Later zien we Ed terug bij de TROS, voordat het NPO werd. Ook in cartoons treden paarden op, onder andere in paardensprongen op het schaakbord, als de schimmel van Sinterklaas en als een voetballer, genaamd Henri Buitenzorg. In samenwerking met René Stokvis Evenementen Organisatie verschijnt er een 'van harte gefeliciteerd' ansichtkaart van Dik met een draver voor een sulky met pikeur, die lijkt op Jojo Buitenzorg. Onze bekende TV en radio commentator Hans Eysvogel werd door Bruynesteyn als paardentandarts "gestriptekend". Voor "Sport in Beeld" tekende Dik in 1966 de crack Quicksilver S, die na 142 overwinningen op rust ging.
Veelzijdige interesse
Dik Bruynesteyn werd door zijn cartoons en strips een bekende Nederlander. Tussen zijn eerste gepubliceerde tekening in 1947 en de laatste in 2012 hebben we van zijn tienduizenden tekeningen over sporters genoten. Voor de Haagsche Courant signeerde hij in 1949 nog met Dick in plaats van Dik. ADO'er Rinus van Loof tekende hij met een uitschuifbaar been. Al in 1960 werd hij ingehuurd voor een voorlichtingsaffiche. In 1964 verscheen een door BRIO gesponsord album met plaatjes en illustraties over de Olympische Spelen 1964. De in totaal 80 plaatjes kreeg je cadeau aankoop van een pakje margarine. Dik Bruynesteyn illustreerde elk onderwerp met unieke cartoons. Het Paardensport hoofdstuk wordt geschreven door Aad van Leeuwen die van mening is dat deze sport, die een krachtmeting is van Paard & Mens, op de Olympische Spelen thuishoort. Ook in het jaar 1964 tekent Dik in het nieuwe luxe magazine "Draver en Volbloed" (nummer 3 van 15 december) bij het artikel van Koos Jager van de Franse draverfokkerij. Een reeks van dravers en volbloeds sprint langs de onderzijde van de bladzijden (zie hieronder). In datzelfde blad in februari 1967 zijn twee bladzijden onder de titel "Even Hi Ha Hinneken om Dik" ingeruimd voor de karikaturist en voor de Sprintersprijs op Duindigt en Russische dravers in ons land (zie hieronder). In het Revueblad EUROPA CUP 1966-1967 staat hele bladzijde van Samson shag met elf tekeningen van Dik van de Cupwinnaars sinds 1956 met als eerste Di Stefano. Ook in die tijd wordt er al veel gesnabbeld! Praktisch alle weekbladen stonden vol met door hem getekende advertenties van rookwaren, drank, vooral Cognac en Heineken, auto's en banken (Roparco).
Boven: linker stukje uit een strip over twee bladzijden in
het blad Draver&Volbloed nr. 3 (uit 1964)
Boven: tweede stukje uit de strip over twee bladzijden in
het blad Draver&Volbloed nr. 3 (uit 1964)
Boven: derde stukje uit de strip over twee bladzijden in
het blad Draver&Volbloed nr. 3 (uit 1964).
Boven: vierde en laatste stukje uit de strip over twee bladzijden in
het blad Draver&Volbloed nr. 3 (uit 1964).
En de winnaar is natuurlijk het paard op de sulky
met de pikeur ervoor!
Boven: Advertentie in het blad Draver&Volbloed nr. 3 (uit 1964)
Boven: Eerste pagina van een artikel over Dick Bruynesteyn
in het blad Draver&Volbloed nr. 7 (uit 1967)
Op de volgende pagina enkele TV-cartoons, zie onderaan.
Stripheld Appie Happie
Bij cartoonist en sportjournalist Bruynesteyn bleef geen sport bleef onvermeld, ook de drafsport niet. Dik reisde sportlieden na in binnen- en buitenland en deed lang geleden ook aan sport. Later speelde hij in persteams. Dik was een van de eersten die met een potlood en schetsboek de paardensport, de wielersport, het schaatsen (Ard Schenk & Kees Verkerk uit Puttershoek, niet de draver uit het Westland), cricket en roeien én zelfs de politiek met Wiegel en Joop den Uyl versloeg. Een bijzondere reporter. Wie herinnert zich Dik niet?
In zijn hoogtijdagen van 1959 tot eind jaren tachtig was Dik elke zondagavond vaste gast in het sportprogramma op de TV. Zijn strips verschenen bij ruim twintig kranten in Nederland. In 1966 verscheen het boekje "1966 sportjournaal in beeld" met daarin de beste tekeningen uit de honderden in dat jaar gemaakte cartoons. Iedereen kende de voetbalstrip over Appie Happie, waar hij in de begin van de zeventiger jaren aan begon. Ook de aan één stuk door bananen etende voetbalspits van De Taaie Tijgers kennen de meesten van u. De wielersport werd verpolitiekt door het verschijnen in 1981 van het wielerboekje "Dries op de fiets" met vele prachtige tekeningen van Dik. Dries van Agt werd pas echt bekend door 80 etappes uit een politieke Tour de Force, waarin prachtige portretten werden getekend van de wielerhelden van weleer: Fausto Coppi, Rik van Steenbergen, Gerrit Schulte, Jean Robic, Hugo Koblet, Gino Bartali, Ferdi Kübler en Arie van Vliet. Kent u ze nog? Het voorwoord werd geschreven door Gerrie Knetemann. Wel valt op dat de bolletjes trui lijkt op buis van draversstal Westland. U weet wel, de eigenaar van draver Kees Verkerk.
Boven: Dit is nou de beroemde Appi Happie.
Tijdens het voetballen altijd met een banaan in zijn hand.
Boven: Cover van het stripverhaal 'Dries op de fiets'.
Bruynesteyn kon echt wel goed tekenen;
De karikatuur van Dries van Agt lijkt sprekend.
De voetballer Henri Buitenzorg
In "APPIE HAPPIE in de drie volledige stripverhalen in één boek" een uitgave
door de Perscombinatie, treffen we naast Tik-Tak-Theo, ook Henri Buitenzorg en Leen van Meerderveurt aan, naast de coach meneer Michappels en Sjakie Strijkijzer. In "Appie Happie in twee ogen zo blauw" was de tuinkabouter-industrie een hoeksteen van de economie en sponsorde de directeur Simon S. Smakeloos het plaatselijke voetbalelftal. Linksbuiten is hier de snelle Henri Buitenzorg, waarvan men hoorde dat zelfs een draver naar hem genoemd is!
De 3-2 zege van de Taaie Tijgers tegen de club W.I.W. (Weg Is Weg) is te danken aan de snelle buitenspeler Henri Buitenzorg, die volgens de strip naar de draver genoemd is vanwege zijn gelijkenis. Opgemerkt wordt dat Henri kan hardlopen, maar de vraag is of ze hem op Duindigt geleerd hebben een bal voor te zetten.
Boven: Dit is het team van de Taaie Tijgers,
met rechts onderaan de linkerspits HENRI BUITENZORG,
met zijn lange manen.
Journalisten als Gelegenheidsrijders
Op de omslag van het boek vermeldt Dik dat hij als onderdeel van het vaderlandse Persteam deelnam aan verschillende sportwedstrijden waaronder een wielerwedstrijd, in een roeiteam en zelfs in een echte draverij op Duindigt en die nog won ook. Zij het met behulp van een ontstellend groot paard, dat nu nog niet van zijn verbazing is bekomen. Bruynesteyn vertelde vele jaren lang en in geuren en kleuren over deze belevenis. Deze draverij bleef hem bij. Op zondag 27 maart 1966 opende Duindigt haar poorten met 10 koersen waaronder drie rennen. De 1e prijs voor de draverijen bedroeg fl. 1.000 en voor de rennen fl. 1.600. De draverijen droegen de namen van AVRO, KRO, VARA, NCRV, VPRO en NRU. In de draverij om de N.T.S.-Prijs zaten 11 televisie medewerkers en commentators op de sulky. Dik won overtuigend met de ruin Bird van Hiddum (uit de training van Jan van Dooyeweerd, van wie Dik drafles kreeg), vóór o.a. Fred Oster - derde met Xandover - en Hans Eysvogel, vierde met Cita du Maire W. Bird bracht winnend fl. 4,70 en plaats fl. 2.20. Dik was na de eerste valse start redelijk weg en verbleef lang in de achterhoede. Na de laatste bocht liet hij Bird van Hiddum gaan en sprintte de ruin naar een overtuigende zege. Frans van Dusschoten verbleef steeds achterin. Bekende andere dravers op deze dag waren L'Espoir B, Pigh Life II, X Tello met Klaas Neef, Myster du Bocage van eigenaar Jaap Verkade, Yberflöte van de heer Kasbergen (Kasbergen Junior, nu óók Vriend van het Museum), Azalea Hanover en C Alkestes van E. Bird van Hiddum was een zoon van The Saint en Leeuwerik S.
Ook Jan Leyendekker, TV-regisseur van VARA sportuitzendingen, meldde dat het een goede zaak is dat de Pers uit ervaring kan praten over wat het is om op een sulky plaats te nemen. Voor Radio-, TV-reporters en sportjournalisten van de schrijvende pers, die over dravers, volbloeds, pikeurs en trainers wat te melden hebben, is de ervaring van het "pikeur-zijn" bij uitstek geschikt. De NDR-autoriteiten waren tegen, maar gelukkig was publiciteitsman Cees Berg vóór. Hij beschouwde het als een goede reclame voor onze draf- en rensport. Dankzij zijn bemoeienis ging deze eerste koers in 1966 voor de Perskringen met winnaar Dik Bruynesteyn door. Leyendekker - met een paardentic - reed ook mee op 27 maart met de kansrijke Amor Hollandia, maar eindigde roemloos als één na laatste. Hier heeft hij van genoten en hij leerde zo veel over het vak. Jan bemoeide zich terecht ook met de slechte betaling én arbeidsomstandigheden in onze sport. Helaas werd hem dat niet in dank afgenomen.
Boven: Bonny Julia neemt met Ad Versney de leiding in de NTS-prijs
(voor televisiemedewerkers) op 27-3-1966, waarin zij de 2e plaats
zou behalen. In haar spoor loopt Bird van Hiddum met
Dick Bruynesteyn, die zal gaan winnen. De televisiemedewerker links
op de foto is Roel Rengers met het paard
Xandor;
zij zouden als 9e finishen.
(Boven- en onderstaande foto zijn van
ANP Photo (1966) / Fotograaf: Peter van Soest)
en ze zijn gelicenseerd onder de
Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 4.0 Licentie
Deze foto's mogen alleen worden gebruikt voor niet-commerciële
doeleinden en met bovenstaande vermelding!
Boven: Een blije Dick Bruynesteyn bij de huldiging.
(Boven- en onderstaande foto zijn van
ANP Photo (1966) / Fotograaf: Peter van Soest)
en ze zijn gelicenseerd onder de
Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 4.0 Licentie
Deze foto's mogen alleen worden gebruikt voor niet-commerciële
doeleinden en met bovenstaande vermelding!
Boven: Bird van Hiddum en tekenaar Dick Bruynesteyn tijdens
de ereronde na hun overwinning in de NTS-prijs
op 27 maart 1966.
(ANP-photo (1966), door Peter van Soest, zie ook hierboven)
Boven: Dick Bruynesteyn won de NTS-prijs in 1966.
Hier krijgt zijn paard een krans in de vorm van een TV-toestel.
Boven: Zo tekende Dick Bruynesteyn een felicitatie voor zichzelf.
Er is zelfs een ansichtkaart van gemaakt.
Dik kan geen paarden tekenen
In het in 1973 verschijnende stripboek " 25 JAAR SPORTKARIKATUREN (1958-1973): Van Abe tot Zoetemelk" komen we op bladzijde 22 de naam Jan van Dooyenweerd tegen met daarnaast de draver Jojo Buitenzorg met sulky en Jan erop in de kleuren van stal Rotterdam. Wel spelde hij de naam van trainer en rijder Jan van Dooyeweerd verkeerd. We lezen hierbij de volgende tekst: "Denkt u vooral niet dat in de draf- en rensport alleen het paard het zware werk doet! Om zoveel races te winnen als Jan van Dooyenweerd deed, moet je wel een goed pikeur zijn. Een goede coach is hij ook: zijn adviezen brachten mij heelhuids over de streep op Duindigt. Liefhebbers van de edele viervoeters moeten mij het karikaturaal getekende paard vergeven, ménsen maak ik met opzet iets minder mooi (dan zij denken te zijn) maar Jojo Buitenzorg's broeders en zusters KAN ik gewoon niet normaal tekenen".
Andere disciplines
We treffen ook een karikatuur aan van springruiter Toontje Ebben. We zien Ankie van Grunsven, de dressuurrijdster met Bonfire en Salinero optreden naast de Braziliaanse springruiter Nelson Pessoa. Ook de denksport wordt niet vergeten door Dik. Met een prachtige tekening wordt de schakers professor Max Euwe en Jan Hein Donner gekarakteriseerd, met gebruikmaking van bijzondere paardensprongen. De cartoons zijn nog steeds de moeite van het bekijken waard. Wist u overigens dat de erven van Dik in 2013 Vriend van het Museum werden?
Op zondag 14 juni 2015 ontving het Museum een "Dik Bruynesteyn-mok" aanwinst van de voorzitter van de Fokkersvereniging. De cirkel is rond!
Dik op TV
Boven: Dik Bruynesteyn tekende voor het TV-programma
'Sport in beeld' deze prent met de titel:
'Quicksilver S in ruste na 142 overwinningen'.
Live op de televisie completeerde Dik Bruynesteyn de prent,
die al bijna klaar was, bijvoorbeeld door de pijp te tekenen of
door de tekst in de linten te schrijven.
Boven: Aankondiging van de Sprinters-prijs in het
TV-programma 'Sport in Beeld'. Het kader heeft de vorm van
een beeldscherm van de vroegere TV-toestellen.
Boven: Aankondiging van een koers met Russische dravers
in het TV-programma 'Sport in Beeld'.
Dick Bruynesteyn in 1981.
|
